Blogs & Vlogs
Hier vind je verhalen en video’s over mijn zoektocht naar Philicorda’s en ontmoetingen met muzikanten. Ieder verhaal laat zien dat een Philicorda niet zomaar een orgeltje is.
Jannes der Alte
De Philicorda GM 752 die Jannes via de Duitse Ebay te koop aanbood, stond al een tijdje online zonder dat een geïnteresseerde zich had gemeld. Het orgel zag er op de foto’s in de advertentie best goed uit en volgens Jannes functioneerde vrijwel alles nog goed. Misschien had het uitblijven van een koper te maken met het feit dat het orgel opgehaald moest worden in het noordelijk gelegen Emden, een stad tegenover Delfzijl met de Eems daar tussen. Ik bezocht Emden online en werd er niet warm van. Maar door de redelijke reisafstand en het zachte prijsje voor het orgel, besloot het Philicorda Rescue Team (René Eijsink & Agnes Brink) af te reizen naar Emden. Het mailverkeer met Jannes verliep daarna niet echt soepel en ik vulde voor het gemak maar in dat ik hier te maken had met een oudere man die graag van zijn Philicorda af wilde.
In Emden aangekomen bleek dat de stad al snel kon voldoen aan de lage verwachtingen die wij hadden. Het woord gezellig bleek maar weer eens een typisch Nederlands woord te zijn... Ik had eind van de middag met Jannes afgesproken. Hij woonde blijkbaar in een buitenwijk van Emden. En verdomd, de buurt was leuk, de straten groen, en de huizen hadden karakter. Ik draai de straat van de eindbestemming in en twijfel even of ik nu bij nummer 1 of 1a moet zijn. Nummer 1 hoort bij een vrijstaand woonhuis met twee grote Merdecessen voor de deur plus een duur ogende motor. Dat beeld past niet bij wat ik heb van Jannes. Dus maar naar huisnummer 1a. Ook daar staat een Mercedes op de oprit maar het type is ouder en de klimop langs de muur is slecht bijgehouden. Door de vitrage zie ik twee mannen en een vrouw aan tafel zitten. Allen op leeftijd, dus daar zat Jannes ongetwijfeld ook bij. Ik bel aan en de vrouw doet ietwat verbaasd open. Ik vertelde dat ik voor Jannes kom maar volgens haar woonde in dit huis geen Jannes. Waarop ik dus weer verbaasd reageerde en vertelde dat ik een afspraak had om een orgel op te halen. Even kreeg ik het idee dat ik voor niets de reis naar Emden had gemaakt. Maar gelukkig kwam één van de mannen glimlachend aan de deur. Hij begreep waarvoor ik kwam. Dan moest hij dus Jannes zijn?! Nee, Jannes was zijn neefje en die woonde op nummer 1…
Het orgel stond achter het huis. Stekker in het stopcontact van de schuur en hij deed het, op één toets na. De vrouw was nu minder afstandelijk en vertelde dat ze niet kon spelen maar wel zingen. Op mijn verzoek deed ze een stukje ‘Es gibt kein Bier auf Hawai’, een klassieker uit mijn jeugd. Jannes bleek een aardige jongeman te zijn, die als enige in de familie geen instrument speelde. Maar hij bleek wel de eigenaar te zijn van zowel het orgel als de fraaie motor voor het huis. Jannes en zijn oom tilden de Philicorda in de auto van de nieuwe eigenaar uit Nederland. Die nu met een goed gevoel Emden kon verlaten.
Blues in Staphorst
Ik reed een tijdje geleden met fotografe Annie van Gemert door de omgeving van Rouveen om een videoreportage te maken over haar nieuwe fotoboek Kleurrijk Staphorst. Ik filmde eerst een boerin in klederdracht die kruipend over de grond traditioneel aardappels rooide.
Daarna reden we door naar het museum in Staphorst waar een selectie van de foto’s uit het boek gepresenteerd werd; Portretten in klederdracht en boeren interieurs. Ik maakte mijn shots en bladerde daarna nog even vrij snel door het fotoboek dat op tafel lag.
foto gemaakt door Annie van Gemert
Totdat ik een foto zag die helaas niet de museumselectie had gehaald. Met daarop een oude boerin in haar voornamelijk bruine interieur inclusief Philicorda GM751. Ik acht de kans groot dat het orgeltje al meer dan vijftig jaar vast onderdeel is van dit interieur. En dat deze Philicorda ook jarenlang –net als honderden of misschien wel duizenden huiskamerorgeltjes van dit type- wekelijks werd bespeeld door vrome handen en met een christelijk liedboek op de standaard.
Ik vermoed dat deze Philicorda al een tijdje niet meer wordt gebruikt. De stoel van de boerin maakt het onmogelijk om het orgel te bespelen. Dus doet het dienst als tafeltje. De instellingen van het instrument staan in een soort pauze-stand. De knoppen van de reverb en het volume ontbreken. Dus ik stel aan de fotografe voor om ervoor te zorgen dat het orgel gratis nieuwe knoppen krijgt zodat de boerin het eventueel weer op kan bespelen. Maar Annie denk dat de oude vrouw daar absoluut niet op zit te wachten; De boerin is al geruime tijd in de rouw omdat ze haar kinderen heeft overleefd. En blues, dat spelen ze in Staphorst waarschijnlijk niet…
'Voor m'n oude tovenaar'
Rasmes Shaffy speelde in de jaren ’60 graag Philicorda tijdens live-concerten. Een fraai voorbeeld daarvan is deze opmerkelijke toegift-serie: https://youtu.be/iZUdd5CjPhU . In mijn zoektocht naar Philicorda-vinyl vond ik in Zutphen bij de kringloop de LP Shaffy Chantant, met naast Ramses onder meer Liesbeth List. Natuurlijk checkte ik boven de platenbak de conditie van de LP en die was prima. Maar ik zag ook dat er een aantal krantenartikelen in de hoes zaten. Ik wierp een snelle blik en zag vooral foto’s van zowel Shaffy als List. Dus mooi materiaal om thuis eens rustig te bekijken.
De meeste verkleurde artikelen zijn rond 1970 vooral uit de Telegraaf en het Parool geknipt. Door wellicht een fan van Shaffy en List. En deze persoon was dan waarschijnlijk ook de voormalige bezitter van deze LP. Tussen de artikelen vond ik twee ansichtkaarten die beiden op de post waren gedaan door…Liesbeth List. En gericht zijn aan ene Charles Thors in Amsterdam. Enig speurwerk via Google leert mij dat Charles Thors in 2011 overleden is en bekend stond als de Thoraldo, de meester van de klassieke goochelkunst. En blijkbaar was hij een bekende van List. Die op de kaart uit Vlieland schreef: ‘ …voor m’n oude tovenaar die altijd zo lief mij een kaart voor m’n verjaardag stuurt.’ Prachtige bijvangst van een Philicorda-zoektocht. En de grote vraag is natuurlijk nu hoe een LP vanuit Amsterdam bij de kringloop in Zutphen terecht komt?
De zaag erin!
Ze woont in een soort hedendaags hofje. De oudere dame loopt voor mij uit door de smalle gang van de kleine woning. Wij lopen naar haar muziekkamer, die ze graag wil opruimen en opnieuw schilderen. "De piano is al naar de reparateur en die komt dan hier te staan" zegt ze. Ze praat hard en articuleert duidelijk, want ze is doof.
Ik kom een Philicorda ophalen. Model GM 754. Niet echt mijn favoriete type, maar de prijs is laag en er zit een compleet voetpedalensysteem bij. Op Marktplaats had ik wel een foto gezien van de complete set maar nu hier, in deze kleine kamer naast deze kleine vrouw komt bij mij alles als gigantisch over! Alleen de orgelbank al! En dan is alles ook nog van zwaar eiken hout gemaakt! De vrouw glimlacht en vertelt vol trots dat ze de Philicorda met toebehoren ooit zelf uit Duitsland heeft gehaald. En die Duitse eigenaar had alles erg goed en degelijk gebouwd.
Nu kan mijn Renault Kangoo qua transport veel, maar hier kreeg ik toch mijn bedenkingen. Ik heb die nog maar net richting haar geuit of de vrouw staat al naast mij met een zaag in de hand. Want het MOET weg. En het MOET passen.... En dus begin ik met de zaag het houten onderstel, waar het orgel op staat en de extra speakers in zijn gebouwd, door midden te zagen en de losse onderdelen in te laden. En verdomd, het past! Net. Allebei blij.
Een week nadat ik de Philicorda heb opgehaald, valt er een enveloppe in de bus. Met daarin een fraai briefje en vier knoppen. Die inderdaad van het orgel zijn. Ik had ze nog niet gemist, want het orgel staat voorlopig nog verscholen achter een flinke stapel degelijk Duits eiken. Wellicht een projectje voor de winter.
My Precious
Deze Philicorda stond 10 jaar geleden in de etalage van een kringloopwinkel, ergens in de kop van Overijssel. Het orgel kostte 40 euro. Ik kon het instrument ter plekke niet testen omdat er geen stroomsnoer bij zat. En aangezien ik toen nog echt een Philicorda-dummie was zag ik dat niet als een echt probleem. Wat ik wel zag was een fraai orgeltje dat precies tussen mijn tuindeuren zou passen en waar menig muzikant zowel kamer- als tuinconcertjes zou kunnen geven. Ik was verkocht. En daarmee dus ook de Philicorda.
Thuisgekomen zag ik pas het stroomsnoerprobleem; er hoorde een echt Philips-snoer met unieke stekker bij. Na lang zoeken vond ik het zeldzame kabeltje in een diepe lade bij een oude elektrozaak te Zwolle. Let wel: een nieuw snoer dat daar wellicht bijna 50 jaar lang had gelegen.
Eenmaal aangesloten groeide mijn liefde voor de Philicorda. En ik wist er ook een bijna even oude ritmebox bij te kopen. Ons leven was mooi! Maar het leven maakt soms onverwachte wendingen en ik heb op een gegeven moment de Philicorda verkocht. Zo stom. Zoveel spijt. Pas jaren later kwam ik weer een Philicorda tegen die erg leek op mijn oude liefde. En toen begon bij mij pas echt de Philicorda-passie onder de huid te kruipen.
Onlangs belde een toetsenist mij op. Hij had door de coronacrisis veel minder werk, was de huisstudio een beetje aan het opruimen en wilde eigenlijk wel van zijn Philicorda af.... dacht hij. Het was een goed spelend exemplaar dat ik ruim een jaar geleden voor hem had laten opknappen. Ik heb het orgel meteen opgehaald maar proefde tijdens de overhandiging wel iets weemoedigs in de stem van de muzikant. Ik was van plan de Philicorda in die week meteen weer uit te lenen aan een muzikante die graag wil komen spelen tijdens Viva Philicorda! 2021. Maar dat lukte qua reisplanning niet. Gelukkig maar want de toetsenist belde een paar dagen later alweer op met de vraag of hij de Philicorda weer terug kon kopen. Hij had er slecht van geslapen. Met was meer dan alleen maar spijt. Hij miste zijn Philicorda! En ik wist uit ervaring hoe dat kon voelen. Dus heb ik het orgel weer in de auto gezet en retour gebracht. Viva la Vida, Viva Philicorda!
Orgel in quarantaine
Een bevriende muzikant stuurde mij begin december een berichtje waarin hij mij attendeerde op een Philicorda bij een Drentse kringloopwinkel. Bij navraag bleek dat een oud toetsenist en een pianostemmer het orgel hadden getest en daar de vraagprijs op hadden gebaseerd. En die was met 65 euro niet hoog, maar het orgel miste wel het complete onderstel.
De Philicorda stond nog maar net op Marktplaats en ik was er blijkbaar op tijd bij! De koop was online snel gesloten. Bingo! Maarrrrr…..door de lockdown ging de winkel dicht en kon ik de aanwinst niet ophalen. Tal van mailtjes gingen heen en weer om de alternatieven te bekijken. Bijvoorbeeld het orgel buiten de kringloopdeur zetten na mijn digitale betaling? De Philicorda thuis ophalen bij één van de medewerkers ? Nee, het mocht en kon allemaal niet. Dus bleef ‘mijn’ Philicorda bijna 2 maanden staan tussen de alsmaar groeiende collectie VHS-recorders, oud eiken meubels en nauwelijks gedragen feestkleding.
Maar toen! De kringloopwinkel had besloten dat deze situatie onhoudbaar was! Want de vrijwilligers die alle aangeleverde goederen moesten selecteren raakten vrijwel ingesneeuwd in de hal achter de nog steeds gesloten winkel. Dus besloot men voorlopig te stoppen met de inbreng. En grote gereserveerde voorwerpen via de achterdeur te laten ophalen door de ongeduldige nieuwe eigenaren.
Het ontvangst was hartelijk, het orgel is een redelijke staat en qua reparatie zitten er meer kosten aan dan de aanschafwaarde. Maar ik ben er blij mee. En dat was maar goed ook volgens de kringlopers! Want in die twee maanden ‘quarantaine’ in de opslaghal hadden ze de Philicorda wel zeven keer voor veel meer geld kunnen verkopen. Niet gedaan. Fijne mensen, die van de kringloopwinkel. Viva Ruinerwold!
Vol goede moed aan het demonteren
Daan van Eerden zag, toen hij de oude Philicorda van een familielid kreeg, het meteen voor zich; Een project. Een uitdaging. Hij zou dit oude orgel met kapotte speakers eens even HELEMAAL uit elkaar halen! En schoonmaken. En opknappen. En verbeteren. En er zijn eigen orgel van maken. Met een nieuwe houten kast. Plus aansluitingen voor diverse effectpedalen. Het zou fantastisch worden!!
Vol goede moed begon Daan de Philicorda zorgvuldig te demonteren en alle losse onderdelen te selecteren. Hij had een uitgebreide technische handleiding van de GM752 met alle omschrijvingen en nummers. Deze was weliswaar in het Duits maar wat zou er nog mis kunnen gaan ?!
Enkele jaren later blijkt er van alles mis te kunnen gaan. Met als voornaamste oorzaak: het dagelijkse leven. En daardoor te weinig tijd, ruimte en motivatie. En in plaats van een mooi project en gave uitdaging werd de Philicorda een extra rimpel op Daan’s voorhoofd.
Uiteindelijk besloot Daan het eigenhandig samengestelde bouwpakket over te dragen aan Viva Philicorda! Zodat het orgel alsnog op een plek komt waar het waarde heeft (in welke vorm dan ook).
En Daan? Die speelt nu lekker thuis met beats, loops en keyboard. Allemaal kant en klaar gekocht. Plug & play. Dat geeft rust…
Leuke bijvangst
Philicorda-reparateur Arjen krijgt regelmatig orgels binnen waar nog de originele leerboekjes en gebruiksaanwijzingen bij zitten. Of de single met alleen de drumpartijen voor ondermeer een wals en de foxtrot. Die kon je dan afspelen op een pick-up, aangesloten op de speciale ingang van de Philicorda. Waardoor je dus thuis lekker ritmisch kon meespelen met de plaat.
Philips deed in de jaren ’60 veel aan marketing. De muziekwinkels kregen LP´s met Philicorda-orgelmuziek om klanten te laten horen wat je allemaal kon spelen met dit nieuwe orgel. Daarnaast werden er ook speciale demonstratie-avonden georganiseerd voor potentiële klanten. Inclusief een Philicorda-band en een dansvloertje.
Al bladerend door de diverse orgelboekjes en originele rekeningen kreeg Arjen ook een beeld van de prijzen die mensen moesten betalen voor een nieuwe Philicorda: ‘De eerste versies kostten destijds 1500 gulden. Dat was toch al snel een aantal maandsalarissen. De latere dubbel-klavier Philicorda ging voor 2595 gulden de deur uit. En voor een 2CV moest zelfs zo tussen de 4000 en 4500 gulden betaald worden!’
Arjen kent veel artiesten die vroeger optraden met een Philicorda: Conny Stuart, Rob Hoeke, Rob de Nijs, Peter Koelewijn, Johnny Lion en Adamo. Om er maar een paar te noemen. Want er zijn er nog veel meer. Arjen: “Ik zoek nog naar foto- en beeldmateriaal van artiesten met een Philicorda-orgel. Dus als iemand zoiets in huis heeft en het met mij wil delen, dan graag! Dat geldt ook voor orgelboekjes, muziek, advertenties, knipsels, gebruiksaanwijzing of vinyl van Philicorda. Alles is welkom!”
Arjen is te bereiken via reparatie@philicorda.nl.
Eeuwig zonde
De sfeervolle ontvangstruimte van de tattooshop in Lelystad laat meteen zien waar de passies van eigenaar Daryll liggen: tattoos en muziek. Je kunt bij binnenkomst een klein stukje van de aangrenzende professionele werkruimte zien maar het oog valt vooral op de vele snaarinstrumenten, oude piano en de Philicorda ! Het is een AG7500 met buizenversterker. En juist vanwege die versterker had Daryll het orgel gekocht. "Ik speel gitaar in een psychedelische rockband, Beyond The Afterparty. En toen ik deze Philicorda kocht bij de Kringloop ging het mij echt om die buizenbak. Want voor die €35,- is dat echt een tof ding! Maar goed, ik ging via YouTube op zoek naar instructies om deze versterker om te bouwen tot een gitaarversterker. En die vond ik ook. Maar ik zag ook video’s van mensen die erg enthousiast waren over het spelen op dit fraaie orgel….en toen vond ik het eeuwig zonde om hem te slopen. Dus vandaar dat ik op zoek ben gegaan naar een goed tehuis voor het orgel."
De Philicorda heeft inmiddels de tattooshop verlaten en krijgt in de komende maanden een grote beurt. En wellicht is de AG7500 te bewonderen én te bespelen tijdens Viva Philicorda! op 14 november in Zwolle.
Vertrouw geen oud vrouwtje
Ik sta voor de tweede keer binnen een half jaar bij de voordeur van Eric. De Philicorda die ik destijds van hem overnam moest de deur uit vanwege ruimtegebrek. In de zomer leeft zijn gezin in Leeuwarden veel buiten, maar zodra het dagelijks leven zich weer naar binnen verplaatst blijkt een orgeltje in de huiskamer toch iets teveel van het goede. Eric gaf bij onze eerste ontmoeting al aan dat hij zeker wist dat er wel weer een andere Philicorda in zijn leven zou komen. En sneller dan verwacht is dit orgeltje gekomen.....en mag het blijkbaar ook weer weg. Maar niet vanwege ruimtegebrek. Zelf moet de muzikant er wel om lachen: “Ik zag dit fraaie exemplaar te koop staan en de eigenares bleek een oud vrouwtje te zijn dat er erg zuinig op was geweest. Ze verzekerde mij dat het orgel nog goed functioneerde. Sterker nog, ze had er een week geleden nog op gespeeld! Toen ik het wilde ophalen, stond het orgel al klaar in de gang, met het onderstel losgeschroefd. Ik heb het ter plekke dan ook niet uitgeprobeerd. En dat was stom. Want thuisgekomen bleek de Philicorda niet goed te spelen.”
We sluiten het orgeltje aan en het geeft bij vrijwel elke toets een irritante valse dubbele toon. Het vraagt om een flinke reparatie. Maar gelukkig gaat het orgel naar een man die daar verstand van heeft. Ik ben vandaag slechts de orgel-koerier. En net als de eerste keer weet Eric zeker dat er weer een andere Philicorda in zijn leven zal komen. ‘Maar ik laat me niet meer naaien door een oud vrouwtje!’
Met een passend snoertje naar Berlijn
Als toerist zou je in Berlijn de U3 naar station Onkel Toms Hütte niet snel nemen. Het weer is grauw en de buitenwijk oogt grijs. Ik ben voor mijn werk een paar dagen in de Duitse hoofdstad en heb een origineel Philips stroomsnoer bij mij voor de GM752 van Alex. Deze Berlijner heeft zijn Philicorda al maanden online te koop staan maar er zijn geen kopers. Om de doodeenvoudige reden dat niemand weet of het orgel ook daadwerkelijk doet! Dus kom ik langs met een passend snoertje. Gewoon eerst eens kijken of er geluid in zit. En dan zien we wel. Ik heb overigens nog geen idee hoe ik -bij een eventuele koop- het orgel mee terug kan nemen in de trein.
Alex blijkt vlakbij het U-bahnstation te wonen en opent de deur met vriendelijke glimlach. Achter hem staat de Philicorda al in de gang. Alex blijkt in eerste instantie drummer te zijn maar hij heeft ook pianolessen in zijn vingers. Zijn liefde voor de Philicorda begon met Hanns Dieter Hüsch (1925-2005). Deze auteur, cabaretier en songwriter zat op het podium vrijwel altijd achter een Philicorda. Die hij weliswaar meer gebruikte als lessenaar dan als instrument. En toen Alex enkele jaren geleden het orgeltje bij een veiling zag staan was de Hüsch-fan meteen verkocht; een GM752 rijker maar dan wel zonder het originele stroomsnoer.
De Philicorda piept en kraakt. Aan de draaiknoppen is al jaren niet meer gedraaid en de toetsen spelen stroef, maar de glimlach van Alex wordt groter en groter. We zetten het orgeltje in de woonkamer, zodat hij er rustig bij kan gaan zitten. Hij speelt simpele vrolijke deuntjes waarbij de toon van sommige toetsen soms wegvalt. Alex lacht. Hij heeft zelfs al op het punt gestaan om nog een Philicorda te kopen, puur omdat hij geen los snoertje kon vinden. Hij had talloze Berlijnse rommelmarkten afgestruind zonder resultaat.
Terwijl Alex een Duitse klassieker inzet, app ik naar een Philicorda-kennis in Nederland. Die heeft blijkbaar nog een origineel snoertje liggen. Ik besluit mijn stroomkabeltje in Berlijn achter te laten. Alex benoemt mij tot zijn Philicorda-engel en hij belooft naar Zwolle te komen om op te treden. En zo krijgt Viva Philicorda! 2020 wellicht een internationaal tintje.
Bij Groningen de grens over
Op Ebay staat net één dag een Philicorda te koop zonder onderstel. Op de foto wordt het orgeltje omringd door een grote blauwe vaas, een naaimachine en vooral veel prullaria. Een GM752 met op elke toets een noot-sticker voor de orgelles. En met, zover ik kan zien, een fraaie kast. De vorige eigenaar was er blijkbaar zuinig op geweest. En nu staat de Philicorda in een Duitse kringloopwinkel, vlak over de Groningse grens.
Het mailcontact verloopt natuurlijk in het Duits en de prijs voor het orgeltje is erg aantrekkelijk. Een kleine rekensom leerde mij dat ik in feite meer geld kwijt ben aan de reiskosten dan aan de aanschaf. Maar toch: rijden dus!
Aangekomen bij de Kringloopwinkel stel ik me netjes in het Duits voor. Tot mijn verbazing reageert de eigenares in het Nederlands terug. Angelique blijkt uit Den Haag te komen. Ze was ooit op zoek gegaan naar een plek waar meer groen en ruimte was dan in de Hofstad. Frankrijk trok haar het meest, maar de taal bleek een te grote drempel. Dus dan maar bij Groningen de grens over, waar ze nu een fraaie kringloopwinkel bestiert.
Angelique verplaatst alle voorwerpen op en om het orgel, zodat we het op de toonbank kunnen zetten en aansluiten. De Philicorda blijkt de bijna standaard mankementen te hebben. zoals een kapot aan/uit-lampje en een reverb die niet werkt. Het instrument heeft wel een flinke schoonmaakbeurt nodig, maar ook dat is geen nieuws. Verder een prima ding. Geen krassende knoppen dus dit orgel is waarschijnlijk nog recent bespeeld. Angelique kan niet veel meer vertellen dan dat de vorige eigenaren erg gelovig mensen waren. Het orgeltje zal dus vooral veel op zondag bespeeld zijn... zoals zoveel van mijn orgeltjes. Helaas zitten er geen religieuze liedboekjes meer bij. Maar de stickers op de Philicorda bevestigden het verhaal. Ik sla in gedachten een kruisje en laad, met een grote glimlach, de GM752 in.